Gaige Yu' Tatte Giya Guahan

Put fin, gaige yu’ tåtte giya hafa mismo i islå-ku, Guahan.

Yanggen un tungo’ yu’ ya un tungo’ Guahan, siempre esta un tungo’ lokkue na sti bai hu sessuyi pumost guini gi i blog-hu, mientras gaige yu’ guini giya Guahan.

Diferentes i tiempo guini (i tiempo relo yan i tiempo uchan yan minaipe), sa’ diferentes lokkue i klasin internet (ai adai, esta payun yu’ nu Wireless yan DSL).

Yanggen gaige yu’ gi i gima’n iyo-ku grandparents, ya sumusurf yu’ gi i internet, put i dial-up na modem, ti sina ma usa i tilifon iyo-ku grandparents. Yanggen Si grandpa hinasso-ña na esta gaige yu’ apmam (fihu 15 minutos ha’) gi i internet, pau faisen yu’, “Mike? Kao gaigaige ha’ hao gi i internet? Kao macho’cho’cho’ ha’ i tilifon, sa’ gauha inagang ni’ hu nanangga…”

Gof yayas yu’ lokkue desde matto yu’. Ti hu kekesångan na ti yayas yu’ gi i tiempo-ku gi lågu, lao diferentes i patte-ku ni’ yayas guihi. Gi lågu, todu i tiempo i tintanos-hu ni’ yayas, sa’ todu i tiempo, guaha na debi di bai hu tuge’ para eskuela, para magazine, para dinaña siha, para maseha hafa otro na fina’pos. Lao, guini, macho’cho’cho ha’ i tintanos-hu, lao mas hu na’sesetbe i otro na muscles-hu, pi’ot i kannai-hu siha yan i tata’lo-hu.

Para håmyo ni’ tumungo’ put i oriyan i gima’n iyo-ku grandparents, esta un komprende pat tungo’ siempre hafa ilelek-hu. Para håmyo ni’ ti tumungo’, meggai na tinanom guini. Gof betde i thumb-ña iyo-ku grandmother, so pues kalang halom tano’ gi oriyan i gima’n-ñiha.

Gi ayu na lugat, meggai na che’cho’, meggai para u nina’yayas i tahtaotao-hu.

Pues, hunggan, mas yafai yu’ guini, lao bai hu sangåni hao ni’ i minagahet, ya-hu sinembatgo.

Gi nigap-ña, nai hu fa’tar i atof iyo-ña storage container Si Grandpa, matto un likidu na siniente. Gofffff maipe ayu na ha’åni, sa’ macho’cho’ yu’ gi i atof un metal na container nai mas takhilo’ i minape i ha’åni. Gof masahalom yu’ put i che’cho’, lao sinembatgo kalang mapao yu’. Ti hu tungo’ sa’ hafa. Buente mapao i siniente-ku sa’ hu ayuyuda i grandparents-hu, buete mapao yu’ sa’ macho’cho’ yu’ gi i halom tano’ i Chamorro desde kuatro na millennium tatte. Ti bai hu dagi hao ya sångan na hu komprende sa’ hafa matulaika i siniente-ku, lao magof yu’ na matulaika. Magof yu’, sa’ hu maloffåni i gof tituka na minape, ya hu gof gosa i che’cho’-hu. Siempre, este i sinienten i guagualo. Siña na este na klasin siniente, ma siesiente todu tiempo.

Bai hu gof chagi umusuni pumost gi i blog-hu, lao para pa’go yan agupa’ debi di bei na’listo yu’ para i Dinaña Fakmåta. Pau guaha open mic yan spoken word guihi, ya malago yu’ umapatte i tinige’-hu siha.

Pa’go hu disiside kao maolekña na bai hu usa un betsu ni’ esta matuge’, pat bai hu tugiyi Fakmåta un nuebu na betsu.


Anyways, estague un litratu-hu ginnen i Dinana Sotta, tres anos tatte giya Alcanta Mall. Spoken word este na dinana lokkue, ya hu presenta i betsu-hu "Time Machine Native."

Comments

Pete said…
I know this sounds like a pathetic request but can't u translate this entry! it seems interesting and my useless monolingual tongue cant understand it. Thanx

Popular posts from this blog

Chamorro Public Service Post #15: Pues Adios, Esta Ki

Tuleti

Guam: The Movie