Hami na Dos

Hami yan Si Sumåhi para bei in hanao gi agupa'ña para lågu, ya ti para ta bira mågi Guahan este ki i tinituhun July. Para bei hanao lagu put iyo-ku graduation gi i otro mes ginnen iyo-ku Programman Ph.D. giya San Diego. Gof ya-ñiha i familian-måmi gi lagu na manali'e yan Si Sumåhi. Meggai matulaika-ña siha esta gi i ti apmam na lina'la'-ña. Manlinemlam i familia siempre. Estaba kulang “eggplant” gui', fihu kumetu, ti siña kumuunanaf, ya-ña chumalek lao taya' kuentos-ña.

Sesso, (pi’ot annai mampos machalek Si Sumåhi) siniente-ku minahalang para ayu na klasin haggå-hu. Achokka’ ya-hu este na nene-hu på’go na momento, sa’ siña umakuentusi ham, ya esta humuhuyong ginnen Guiya iyo-ña personality, sen mannge ayu na mas hoben na nene lokkue’. Ayu na otro nene mas fa’set para u na’maigo’, ya gof ya-ña mumaigo’ gi pecho’-ku. Este na nene-hu på’go, kada na manna’oppop gui’ gi i pecho’-ku, manggaogao “I wanna baila!”

Ai adai, hu komprende na todu i famagu’on mangguaha mitminalagon-ñiha! Lao hinassosso-ku, kao todu i mañaina siha, kao mamparehu i sinienten-måmi? Para Guahu, gi minagahet hinassosso-ku na este na haggå-hu i mas gaiminalago na patgon gi hilo’ tano’! Mama’titinas essitan yu’ didide’ guini, lao guaha nai hinasso-ku na tåya’ mas gaiminalago’ kinu Si Sumåhi fuera di Militat Amerikånu (put tåno’)!

Despensa na manabak hit gi i tinige’-hu. Para bai hu kechalåni hit tåtte para i fine’nina na punto-ku.

Tåya' nai hu pulan Si Sumñhi taiguihi, para ayu na klasin apmam na tiempo. Puede ha' maolek ha' todu.

Para Hamyo, yanggen guaha un konne’ un dikike’ na patgon taiguini, teneki un komprende i piligron hinanao! Kalang manmasohmok todu i manma’u’u’dai gi i batkon aire, ya humuyongña mas mas a’gang i katen i nene. Fihu lokkue’ para i mangof hoben na nene siha, yanggen ti mampåyon nu ayu na klasin na u’dai, siempre mapopokka’ i sanhalom i talangå-ña siha.

Ai, esta på’go hu hahasso put i chinatsaga’ gi i batkon aire. Siempre para bei in ayaoyao yan mumu. Lao sinembatgo, hu diseseha mohon na siña in singon este na hinanao ya ti para bai hu chinatli’e ni’ i haggå-hu put este.

Annai hinasso-ku put i “piligro” gi este na hinanaon-måmi, ensigidas tumakhilo’ gi i tintanos-hu i manga Lone Wolf and Cub. Mamomokkat ayu siha na dos gi un gof piligrosu na chålan. Hinahatme siha todu tiempo ni’ enimigu siha ni’ manespipiha emnok. Lao para Hami yan Si Sumåhi i mas kalåmya na enimigu-hu siempre i “Cub” i haggå-hu ha’!

Annai finafaisen ni’ taotao “Para månu siha?,” fihu ilek-ña i tata, na “lumalåhu siha gi i chalan asta Sasalåguan” Para Hami, yanggen finaisen ham ayu lokkue’, este i ineppe-ku: “Para San Diego ha’, lao olaha mohon na ti Sasalåguan i chalan!”

Comments

Popular posts from this blog

Chamorro Public Service Post #15: Pues Adios, Esta Ki

Tuleti

Guam: The Movie