Something I've been working on...

Para hamyo ni' mansusedi humungok dandan Mariachi, sina en hingok esta i kanta, Malaguena Salerosa. Gof ya-hu este na kanta, ya achokka' bula biahi hu gacha gui' didide', i fine'nina na biahi nai hu gof ekungok gui' gi i kachido "Kill Bill mina'dos."

Nai hu hungok ayu, hinasso-ku. "Hey, siempre gos maolek este na kanta, para bei pula gi fino' Chamorro." Pues esta hu tutuhon, ya minaolek'ek'ek'ek. I erihinat na kanta put un kakanta, ya ha kantatayi un chika, na gof ya-na chimiku i labios-na, ya sigi ha' ha langeslanges gui' put i minalago'-na (i lahi) yan i pinika-na (i palao'an). Lao i fina'tinas-hu mismo put i estoria-na i gof gof gof tatan bihu-hu (great great great grandfather) ni' matto giya Guahan gi i 1800's ginnen Mexico. Matto gui' para u fa'cho'cho para i Maga'lahi (espanot) giya Hagatna, gi i kisina-na. Gi i tiempo-na guini, mangguaiya'guan gui' ni' un palao'an Chamorro. Hu chagi bumense yan guma'chungi este na palao'an bula biahi, lao sigi ha' mana'suha. Esta listo na pau hinalang i lahi, nai matto i che'lon i palao'an ni' ha guaiya. Sinangani i lahi ni' i che'lu na ti ya-na i che'lu-na sa' sigi ha' fino' Espanot i pretendiente. Ya achokka' sina i palao'an kumomprende fino' Espanot, esta ha prometin maisa gui', na ti para u asagua i taotao sanhiyong. Chamorro ha' para Guiya.

Pues, este na lahi, ha fa'na'guen maisa gui' taimanu fumino' Chamorro yan kumomprende fino' Chamorro, ya ha apsai dos otro na lalahi, ya ha konne' siha para i gima'n i palao'an ni' ha guaiya. Nai manggaige gi tres gi hiyong i bentana-na, ma laknos i tres guitallan-niha, ya ma kanta ya ma dandan, Malaguena Salerosa, lao ni' nuebu na palabras. Ya pa'go mismo pot i hinanao-na i lahi, yan na achokka' bula chine'gue-na yan lini'e-na, taya' achaigua este na palao'an.

Sigi ha' hu tutuge' este. Estague tinanme' ha'.

Mongmong esta korason-hu
Hagu i minapto'
Guahu i inai siha
Mongmong esta korason-hu
Ya mapoddong gi risaki

Comments

Popular posts from this blog

Chamorro Public Service Post #15: Pues Adios, Esta Ki

Tuleti

Guam: The Movie