Iya Hagåtña

Infotmasion put i siudat (mismo songsong, lao i maga'songsong para i Islan Guåhan) gi Fino' Chamoru. Hu tuge' este para un curriculum project dos años tåtte. Ya-hu bei na'huyong guini lokkue', sa' hu Tango' na guaha estudiante pat otro e'eyak ni' sesso manmambisisita guini gi este na blog, ya ma kekealigao este na klasen tiningo'.

**********************

Put iya Hagåtña

Guåhan i mås dångkolo’ na isla gi islas Marianas. Hagåtña i kapitåt na siudat. Gaige meggai na ofisinan gobietno giya Hagåtña. Gaige lokkue’ i gima’ i Gobietno yan i
Lihelaturan Guåhan.

I Plåsa de España mahåtsa desdi i tiempon Españot; manggaige guihi i kosas yan estorian i manmasusedi gi duranten i tiempon Españot. Gaige i Plåsa gi fiʹon i gimaʹyuʹos Dulce de Maria Cathedral-Basilica.  Dångkolo’ este na gumaʹyuʹos ya ma silelebra i gipot Santa Marian Kamalen gi diha ocho gi Disembre guini. Dångkolo’ este na silebrasion giya Guahan. I hinenggen Katoliko gi tiempon Españot  ha gof tulaika i hinengge yan kottura gi entre i Chamorro siha. Mas di kuattro sientos años i Españot ha okupa i Islas Marianas. Meggai na tradision yan kustombre gi Chamorro påʹgo ginen este na hestoria.  

Guaha siha latte manmahåtsa giya Hagåtna kuentan plåsa ni mafaʹnaʹan Latte Stone Park.  I latte ha represesenta i antigu na kotturan Chamorro. I acho latte kuentan haligen guma’ gi antigu na guma’ Chamorro. Matulaika i naʹan este na plåsa gi dos mit singko (2005) na såkkan ya mafaʹnaʹan påʹgo, Senator Angel Leon Guerrero Santos Memorial Park. Machoʹgue este para u ma onra i bidå-ña siha para u abånsa i direchon i ManChamorro gi tanoʹ-ñiha. Guiya lokkue’ munaʹmaestabblisa i Kumision para i Chamorro Land Trust na lai.

I otro na lugåt giya Hagåtña ni sesso mafatoigue ni ManChamorro yan ayu siha i manmanbisisita giya Guåhan, I Sengsong Chamorro, Chamorro Village;  ma’åʹagang lokkue’ I Sagan Dinanña, “the Gathering Place.”  Ma håtsa este na fasilidåt ginen i inapreban Siñot Magaʹlåhi as Joseph Ada yan i Liheslaturan Guåhan gi mit nuebe siento ochenta (1980).  I tutuhon-ña para metkao para i manlanchero siha. Lao påʹgo sagan kosas kotturan Guåhan yan minagof Chamorro. Kada Mietkoles, guaha “Puengen Metkao”. Differentes na klasen nengkånno’ manmabebende; guaha lokkue’ dåndan yan baila para todu i taotao ni manmåfatto.  Este na siña un liʹe yan un eksperensia i kotturan Chamorro. 


Comments

Popular posts from this blog

Chamorro Public Service Post #15: Pues Adios, Esta Ki

Tuleti

Guam: The Movie